Burdina funtsezko minerala da bizitzarako, globulu gorrien hemoglobinaren osagaietako bat baita (oxigenoa gorputzeko organoetara eta ehunetara garraiatzeaz arduratzen den proteina). Bestalde, funtsezko eginkizuna betetzen du DNAren sintesian, immunologia-sistemak ondo funtziona dezan eta energia eskuratzeko prozesuetan.

Bi burdina mota daude elikagaietan: hemo burdina, animalia-jatorriko produktuetan aurkitzen dena eta organismoak hobeto xurgatzen duena, eta hemo ez den burdina, landare-jatorriko elikagaietan, zerealetan eta lekaleetan aurkitzen dena; azken horren kasuan, xurgapena ez da iristen % 10era. C bitamina eta proteina kopuru handiko elikagaiekin janez gero, hobeto xurgatzen du gorputzak.

Burdina, neurrian

Anemia deritzo burdina-defizitari, eta ohiko arazoa da gizartean. Emakumeei eragiten die batez ere, ugaltzeko adinean daudenei gehienbat, hilekoan galtzen den odolaren eraginez, burdina-galera ere gertatzen baita. Nekea, ahuldadea, zurbiltasuna eta suminkortasuna izaten dira sintometako batzuk.

Burdina gehiegi izatea talasemia bezalako herentziazko gaixotasunen, alkoholismo kronikoaren eta, profesionalen kontrolik gabe, elikadura-osagarriak hartzearen ondorio izan ohi da. Horrek ere baditu ondorio kaltegarriak, hala nola, goragaleak, gonbitoak, akidura eta artikulazioetako mina.

Hauexek dira helduek egunero behar dituzten burdin mineral kopuruak: 10 mg gizonek, eta 18 mg emakumeek. Hala ere, egoera batzuetan aparteko ekarpen bat behar izaten da: hazkunde-etapetan edo haurdunaldietan –kasu horietan, eguneko 27 mg–, baita edoskitze-garaian eta emakumeak hilekoarekin daudenean ere.

Oso aldakorra da elikagaiek duten burdina kopurua eta bio-erabilgarritasuna, hots, odolera iristen den kopurua. Horrela, bada, hauexek dira 5 burdina-iturri onenak:

1. Kuskubikoak: txirlak eta berberetxoak burdina-iturri bikaina dira; 20 bat mg dute 100 gramo bakoitzeko. Errazio batek eguneko behar denaren % 100 izan dezake.
2. Lekaleak: soja da burdina kopuru handiena duen lekalea, 10 bat mg 100 gramo bakoitzeko. Ondoren, dilistak, txitxirioak eta babarrunak daude, 100 gramo bakoitzeko 7 mg burdinarekin. Trukua: konbina itzazu C bitaminarekin, piper berdea botata, edo postrean kiwi bat edo laranja bat janda.
3. Gibela: 100 gramo bakoitzeko 8 bat mg burdina du; gainera, B taldeko bitaminen iturri bikaina da. Kolesterola ere badu, baina (kontsumi ezazu noizean behin bakarrik).
4. Fruitu lehorrak: pistatxoak snack perfektua dira, 100 gramo bakoitzeko 7,5 bat mg burdina baitute. Arbendolak eta hurrak ere aukera ona dira, 100 gramo bakoitzeko 4 mg-rekin.
5. Ziazerbak: zerbekin batera, burdina kopuru handiena duen barazkia da. Kontuan izan behar da oxalato kopuru handia ere badutela, eta horrek mineral honen xurgatze-maila murritz dezakeela. Trukua: hobeto irakin eta ura kentzea.