Gabonak eta sasoi horretako gehiegikeriak atzean utzi ditugula dirudienean… plast! Jaki eta azken-buruko hiperkalorikoz betetako beste opor-garai bat iristen zaigu: torradak, erroskillak, kruxpetak, potajeak eta egunotan tipikoak diren beste hainbat janari aurkitzen dugu izkina guztietan, dieta osasungarria izateko gure asmo irmoa arriskuan jarriz.

Hala ere, jaki horien osagaiak eta prestatzeko modua ez diren arren oso osasungarriak izaten –azukre, hidrato eta koipe ugari izaten baitute–, noizean behin jan ditzakegu apetak emanez gero, jandakoa gainetik kentzeko zenbat ariketa-ordu beharko dugun pentsatzen jarri gabe.

Gainera, kaloria gutxixeagorekin egin ditzakegu, kantitate batzuk murriztu edo osagairen bat osasungarriagoa den beste batez ordezten badugu. Nolanahi ere, garrantzitsuena da jaki horien kontsumoa denboran gehiegi ez luzatzea, horrek faktura pasatuko baitigu bestela. Hona hemen hori lortzeko aholku batzuk:

Torradak

Torrada perfektua egiteko errezeta ugari dago, aldaera eta ukitu ezberdinekin, nahiz eta hauexek diren oinarrizko osagaiak: ogia, arrautza, esnea, kanela eta azukre zuria eta/edo eztia. Azken-buruko horrek 100 gramo bakoitzeko 230 kilokaloriaizan ditzake, erabilitako azukre eta/edo ezti kopuruaren arabera.

Kaloria kopuru hori murrizte aldera, ogi integrala eta esne gaingabetua erabil ditzakegu (are, beganoa egin dezakegu landare-edaria erabilita, esnekirik eta arrautzarik gabe), eta edulkoratzailea hautsean azukrearen ordez; edo labean presta ditzakegu, frijitu beharrean. Egin ezazu proba torrada gozozko entsalada honekin.

Erroskillak

Erroskilek ere kaloria kopuru handia dute. Irina, arrautzak, esnea, anisa eta azukrea erabiltzen dira erroskillak egiteko. Eta, hori gutxi balitz, oliotan frijitzen dira eta azukre-hautsez apaintzen dira; 100 gramo bakoitzeko 400 kilokaloria izan dezakete.

Erroskilla hobeak egiteko, irin integrala edo fruitu lehorrak eta esne gaingabetua erabil dezakegu, azukre gutxiago bota edo edulkoratzaileak erabil ditzakegu; eta hobe oliba- edo koko-olioa erabiltzea. Bestalde, anisaren ordez laranja-zukua edo espeziaren bat (laranjondo-lorea) erabil daiteke, eta labean egin.

Kruxpetak

100 gramo bakoitzeko 400 kilokaloria inguru izaten dute kruxpetek ere, eta irinez, arrautzez, gurinez, azukrez eta olioz prestatzen dira, eta frijitu egiten dira hauek ere. Gainera, kremaz edo txokolatez bete ohi dira.

Kruxpeta osasungarriagoak prestatzeko, aurreko kasuetan bezala, hobe da irin integrala erabiltzea, arbendola- edo kinoa-irina, edulkoratzaileak eta oliba-olioa. Kruxpetak betetzeko, berriz, gomendagarriagoa da fruta edo konpota erabiltzea.

Potajeak, arraina eta lekaleak ‘aste sano’ baterako

Ezin aipatu gabe utzi garai honetako gastronomia tradizionala; arrainak, zopak edo potajeak dira protagonista nagusi. Familiarteko otorduetarako eta lagunekin bazkaltzeko aukera onak dira, zalantzarik gabe, baita gozo-gauzekin egin ditzakegun gehiegikeriak konpentsatzeko ere.

• Bakailaoa: Sarrerako gisa aurkez daiteke kruxpeta modura, edo tortillan papurtuta; labean edo arrautzeztatuta; patatekin gisatu batean, edo baratxuri-zoparekin batera.
• Txitxirioak ziazerbekin: ohikoak dira potajeak barazkiekin eta lekaleak. Platerik tradizionaletako bat txitxirioak dira, ziazerbekin; horri bakailaoa edo arrautza egosia ere gehitu diezaiokegu. 100 gramo potaje bakoitzak 250 kilokaloria du (% 60 hidratoak; % 15 koipeak eta % 25 proteinak).
• Patata alargunak: hau da, betiko patatak errioxar erara, baina txorizorik gabe.
• Zopak: neguko berezko platera, baina beti ondo sartzen dena. Har ezazu koilara, eta goza ezazu baratxuri-zopaz, tipula-zopaz… Etxeko zopen bertsio modernizatuakere badituzu.

Gozo-gauza gehiegi jan baduzu...

• Freskoak eta sasoian sasoikoak: itzul zaitez lehenbailehen barazkietara eta sasoiko frutetara, azken-buruko edo askarietarako.
• Dieta orekatua: kontsumi itzazu landare zein animalia jatorriko koipe gutxiko jakiak.
• Egin bizimodu aktiboa: Itzul zaitez zure kirol-errutinara; hobe aire zabalean bada.